W dzisiejszych czasach technologia i metody badawcze umożliwiają dokładniejsze badanie kleszczy, ich biologii, ekologii oraz chorób przenoszonych przez te pasożyty. Postęp w dziedzinie genomiki, biologii molekularnej i analizy danych przyczynił się do zwiększenia wiedzy na temat tych organizmów oraz chorób, które przenoszą. Badacze starają się zrozumieć, jak zmiany środowiska wpływają na populację kleszczy i jakie to może mieć konsekwencje dla zdrowia publicznego.
Czy kleszcze stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka?
Kleszcze są znane jako wektory wielu chorób zakaźnych, takich jak borelioza (choroba z Lyme), kleszczowe zapalenie mózgu (KZM), anaplazmoza, babeszjoza, tularemia i inne. Kiedy kleszcz przyczepi się do ciała człowieka, może przenieść bakterie, wirusy lub pierwotniaki, które są odpowiedzialne za te choroby. Jeśli nie zostaną odpowiednio zdiagnozowane i leczone, mogą powodować poważne komplikacje zdrowotne. Borelioza, spowodowana przez bakterię Borrelia burgdorferi, może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak zapalenie stawów, problemy z układem nerwowym, a nawet zagrażające życiu zaburzenia sercowe. KZM jest wirusową infekcją, która może wpływać ośrodkowy układ nerwowy, prowadząc do poważnych zapaleń mózgu.
Ponieważ kleszcze są bardzo małe ich obecność na ciele człowieka pozostaje często niezauważona przez pewien czas. Dodatkowo kleszcze, które ssą krew, wydzielają ślinę zawierającą substancje, które działają jako przeciwbólowe i przeciwzapalne, dzięki czemu ugryzienia mogą być bezbolesne i nie powodować widocznej reakcji skórnej. Tymczasem to właśnie czas, jaki kleszcz jest przyssany do ciała, może znacząco wpłynąć na ryzyko zarażenia chorobami przenoszonymi przez kleszcze.
Jak zapobiegać ugryzieniom kleszczy?
Aby zapobiegać ugryzieniom kleszczy, warto podjąć odpowiednie środki ostrożności, szczególnie w okresach, gdy kleszcze są najbardziej aktywne, czyli wiosną i latem. Staraj się unikać obszarów, w których kleszcze są powszechne, takich jak wysokie trawy, krzewy, lasy i bagna. Jeśli to możliwe, trzymaj się utwardzonych ścieżek i dróg.
W terenach, gdzie może być obecne wiele kleszczy, warto nosić długie rękawy, długie spodnie i obuwie z zakrytymi palcami. Jasna odzież ułatwia zauważenie kleszczy na ubraniu. Przed wyjściem na spacer lub do terenów leśnych, użyj środków odstraszających kleszcze, które zawierają DEET, pikaridynę lub olejek eukaliptusowy. Pamiętaj o stosowaniu ich zgodnie z instrukcjami producenta. Dokładnie sprawdź ciało po powrocie do domu, w tym miejsca trudno dostępne, takie jak pachwiny, skórę między palcami u stóp, owłosienie na głowie itp.
Jak bezpiecznie usunąć kleszcza?
Jeśli znajdziesz kleszcza na swoim ciele, postępuj zgodnie z poniższymi krokami, aby go bezpiecznie usunąć:
Nie panikuj: Choć znalezienie kleszcza może być nieprzyjemne, zachowaj spokój. Ważne jest, aby usunąć go jak najszybciej, ale nie ma potrzeby panikować.
Użyj odpowiednich narzędzi: Aby usunąć kleszcza, użyj cienkich, płaskich pęset, pęsety specjalnie przeznaczone do usuwania kleszczy lub lasso dostępne w aptekach.
Chwytaj kleszcza blisko skóry: Delikatnie złap kleszcza blisko jego głowy, unikając uciskania jego ciała. W ten sposób zmniejszysz ryzyko przeniesienia ewentualnych patogenów do ciebie.
Powoli i równomiernie wyciągnij kleszcza: Delikatnie i równomiernie wyciągnij kleszcza prostopadle do skóry. Unikaj ruchów skręcających, które mogą powodować oderwanie głowy kleszcza od ciała.
Sprawdź, czy cały kleszcz został usunięty: Upewnij się, że całkowicie usunąłeś kleszcza, bez pozostawienia głowy lub fragmentów ciała.
Dokładnie przemyj miejsce ugryzienia: Po usunięciu kleszcza dokładnie umyj miejsce ugryzienia mydłem i wodą. Możesz również zastosować antyseptyczny środek do dezynfekcji.
Zapisz informacje o ugryzieniu: Jeśli to możliwe, zapisz datę i miejsce ugryzienia. Jeśli pojawią się jakiekolwiek objawy niepokojącego zachorowania w ciągu kilku tygodni po ugryzieniu, te informacje mogą być pomocne dla lekarza.
Obserwuj ewentualne objawy: Po usunięciu kleszcza, obserwuj swoje zdrowie przez kilka tygodni. Jeśli pojawią się niepokojące objawy, takie jak rumień wokół miejsca ugryzienia, gorączka, osłabienie, ból stawów lub inne objawy nietypowe dla ciebie, skonsultuj się z lekarzem.
Nie stosuj starych metod usunięcia: Unikaj starych domowych sposobów, takich jak smarowanie kleszcza olejem, spirytusem, mydłem, czy podpalanie, ponieważ mogą one zwiększyć ryzyko przeniesienia bakterii lub innych patogenów na ciebie.
Pamietaj! W przypadku zaobserwowania czerwonej, rumieniowej plamki wokół miejsca ugryzienia lub wystąpienia innych niepokojących objawów po ugryzieniu kleszcza, warto skonsultować się jak najszybciej z lekarzem, aby wcześnie wykryć i leczyć ewentualne infekcje.
