Wszawica – problem, o którym lepiej mówić, niż go przemilczeć. Jak rozpoznać, leczyć i zapobiegać?
Choć może się wydawać, że wszawica to problem przeszłości, rzeczywistość pokazuje co innego. W Polsce co roku notuje się wiele przypadków zakażeń wszami głowowymi, zwłaszcza w okresie szkolnym i przedszkolnym. Niestety, wokół tego tematu nadal krążą mity i tabu, które utrudniają skuteczne działania profilaktyczne i terapeutyczne. Tymczasem wszawica to po prostu pasożytnicze zakażenie skóry głowy, które przy odpowiedniej reakcji można skutecznie wyleczyć.
Wszy głowowe to drobne owady, które bytują na owłosionym obszarze skóry głowy człowieka. żywią się krwią i składają jaja zwane gnidami, które mocno przytwierdzają się do włosów w pobliżu skóry. Do zakażenia dochodzi najczęściej przez bezpośredni kontakt głowa w głowę, ale równie dobrze wszy mogą przenieść się za pośrednictwem wspólnie używanych przedmiotów codziennego użytku, takich jak grzebienie, szczotki, spinki, czapki czy ręczniki. Co ważne, pojawienie się wszy nie ma związku z poziomem higieny osobistej. Może przytrafić się każdemu, niezależnie od wieku, stylu życia czy statusu społecznego.
Najbardziej charakterystycznym objawem wszawicy jest uporczywy świąd skóry głowy, szczególnie nasilający się w okolicach karku i za uszami. To właśnie tam wszy najczęściej składają swoje jaja. Przy dokładnych oględzinach można zauważyć gnidy przypominające drobne, białawe punkciki przymocowane do włosów. Dorosłe wszy są znacznie trudniejsze do dostrzeżenia gołym okiem, ale nie niemożliwe do zauważenia. Czasem obecność wszy daje się zauważyć po drobnych zadrapaniach i podrażnieniach skóry, spowodowanych drapaniem.
W przypadku podejrzenia wszawicy nie warto zwlekać. Im szybciej zostanie wdrożone leczenie, tym mniejsze ryzyko rozprzestrzenienia się problemu na pozostałych domowników lub kolegów z klasy czy grupy przedszkolnej. Podstawą terapii są preparaty dostępne w aptekach bez recepty. Najczęściej mają postać szamponu, lotionu, żelu lub pianki i zawierają substancje aktywne takie jak permetryna, dimetykon czy oleje silikonowe. Wiele z tych środków działa mechanicznie, zatykając przetchlinki wszy i uniemożliwiając im oddychanie. Co ważne, preparat należy dobrać odpowiednio do wieku dziecka – część z nich może być stosowana dopiero od 2. roku życia. W przypadku niemowląt konieczna jest konsultacja z lekarzem.
Sam preparat to jednak nie wszystko. Kluczowe znaczenie ma dokładne wyczesanie martwych wszy i gnid przy użyciu specjalnego grzebienia, najlepiej metalowego, o gęsto rozstawionych zębach. Zabieg ten powinien być wykonywany codziennie przez co najmniej kilka dni po zastosowaniu preparatu. Niezbędne jest również powtórzenie kuracji po 7–10 dniach, aby zniszczyć osobniki, które mogły wylęgnąć się z gnid, które przetrwały pierwszą fazę leczenia.
Leczenie powinno być prowadzone jednocześnie u wszystkich członków rodziny, u których wykryto wszy. Poza skórą głowy warto zadbać o otoczenie chorego. Pościel, piżamy, czapki czy maskotki warto wyprać w temperaturze powyżej 60 stopni Celsjusza. Rzeczy, których nie da się wyprać, można szczelnie zapakować do foliowego worka i pozostawić na kilka dni lub zamrozić. Takie działanie skutecznie eliminuje wszy i ich jaja z otoczenia.
Równie istotna jak leczenie jest profilaktyka. Rodzice dzieci uczęszczających do przedszkola lub szkoły powinni regularnie sprawdzać skórę głowy swoich pociech, zwłaszcza w okresach zwiększonego ryzyka. Warto też uczulić dzieci, by nie pożyczały sobie nawzajem szczotek, grzebieni czy nakryć głowy. Pomocne mogą być także specjalne spraye odstraszające wszy, zawierające naturalne olejki eteryczne, takie jak olejek z drzewa herbacianego, lawendowy czy anyżowy.
Nie wolno zapominać, że wszawica to nie wstydliwa choroba, lecz powszechna przypadłość, której można się skutecznie pozbyć. Kluczowe jest szybkie działanie, otwarta rozmowa i współpraca z placówkami edukacyjnymi. Ukrywanie problemu prowadzi jedynie do dalszego rozprzestrzeniania się zakażenia. Odpowiednia edukacja, profilaktyka i dostępność skutecznych preparatów sprawiają, że walka z wszami może być krótka i skuteczna.
W aptekach dostępne są liczne produkty przeznaczone do walki z wszawicą. Oprócz preparatów leczniczych, warto zaopatrzyć się w dobrej jakości grzebień oraz preparaty profilaktyczne. W razie wątpliwości co do wyboru najlepszego preparatu, warto skonsultować się z farmaceutą, który doradzi odpowiedni produkt dostosowany do wieku, wrażliwości skóry i potrzeb całej rodziny.
