Obecnie coraz więcej par starających się o potomstwo ma trudności z zajściem w ciąże. Według PTMRiE (Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Embriologii – dane z 2018r. ) w Polsce problem dotyka aż około miliona par. Zatem rodzi się pytanie jak spotęgować szansę na zajście w ciążę, skoro tak liczna grupa par zmaga się problem, dlatego sprawdźmy co wpływa na płodność, a co szkodzi oraz jak można zadbać o jej poprawę.
Przyczyny niepłodności.
O niepłodności możemy mówić wówczas, kiedy na przestrzeni roku do ciąży nie dochodzi, pomimo regularnych niezabezpieczonych (bez jakiejkolwiek antykoncepcji) stosunków płciowych.
Niemożność posiadania dziecka jest trudnym aspektem do zaakceptowania przez obojga partnerów oraz bardzo obciążająca przede wszystkich psychicznie, dlatego lepiej poznać prawdziwą przyczynę niż obarczać się wzajemnie winą.
Grupa czynników wpływających ujemnie na płodność, posiada wspólny mianownik, zarówno dla kobiet jak i mężczyzn. Mowa tu między innymi o nieprawidłowej masie ciała, złych nawykach żywieniowych, paleniu papierosów (też bierne) czy tez nadmiernym spożywaniu alkoholu i kawy. Stąd też warto w pierwszych krokach zacząć przede wszystkim od ich eliminacji. W kolejnym kroku zadbajmy o naszą aktywność fizyczna poprzez spacery, jazdę na rowerze co przyczyni się na redukcji masy ciała. Szybkie tempo życia, ciągła gonitwa ma wpływ stresogenny, dlatego dodatkowym wsparciem prokreacji mogą okazać różnego rodzaju techniki relaksacyjne oraz masażu.
Niepłodność idiopatyczna.
Czasami pomimo przebycia szeregów badań, w których nie stwierdzono nieprawidłowości w organizmach obojga partnerów, można domniemywać niepłodność idiopatyczną. Jest to wyjątkowo trudna sytuacja, ponieważ z punktu widzenia medycyny jest wszystko w porządku, a w rzeczywistości starania o dziecko nie przynoszą pożądanego efektu. Przed postawieniem ostatecznej diagnozy pod względem niepłodności idiopatycznej należy wykluczyć między innymi czynniki stresogenne, używki jak i nadwagę.
Niepłodność u kobiet i mężczyzn – różnice.
Niepłodności u kobiet może wynikać z wielu czynników, a do najczęstszych z nich należą:
- zespół policystycznych jajników (PCOS),
- endometrioza,
- zaburzenia owulacji (różne podłoże),
- niedrożność jajowodów,
- zaburzenia genetyczne,
- zaburzenia funkcji tarczycy.
Niepłodność męska nadal jest wstydliwym tematem, a niepotrzebnie ponieważ zarówno u kobiet jak i u mężczyzn można wdrożyć skuteczne leczenie. Przyczyną niepłodności u panów może być:
- nieprawidłowa jakość nasienia ( niska ilość i ruchliwość plemników oraz niewłaściwa ich budowa),
- choroby jąder (nowotworowe, urazy, uszkodzenia po przebytej chorobie wirusowej),
- zaburzenia erekcji.
Przyjmowane leki zarówno u kobiet jak i u mężczyzn doraźnie czy też stosowane przewlekle, mają istotne znaczenie, ponieważ niektóre z nich mogą oddziaływać na nasz organizm negatywnie. U kobiet może skutkować np. zaburzeniami jajeczkowania. Do tej grupy preparatów należą między innymi leki stosowane w:
- schorzeniach reumatologicznych (metotreksat),
- schorzeniach przewodu pokarmowego (sulfasalazyna),
- depresji (inhibitory monoaminooksydazy),
- leczeniu nadciśnienia tętniczego (spironolakton),
- leczeniu chorób zakaźnych (gentamecyna),
- chemioterapii,
- terapii przeciwbólowej (stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych NLPZ jak np. aspiryna, ibuprofen, naproksen).
Suplementacja przed ciążą.
Starania się o potomstwo bywają frustrujące zwłaszcza kiedy nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Aby uniknąć nasuwającego się pytania dlaczego nam nie wychodzi, sięgnijmy po suplementację aby organizm odpowiednio przygotować przed planowaną ciążą.
Według rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGiT) z 05.2014, wskazana jest u kobiet suplementacja przed ciążą określonych witamin i mikroelementów. Do najważniejszych należą: kwas foliowy, jod, żelazo, witaminę D oraz magnez. PTGiT zwraca również uwagę na prawidłową ich równowagę, gdyż zarówno niedobór jak i nadmiar może mieć kluczowe znaczenie w planowaniu potomstwa.
Produkty, które spożywamy są często ubogie w witaminy niezbędne do wsparcia płodności, dlatego poprzez stosowanie odpowiednich suplementów diety możemy pomóc naturze. A jest w czym wybierać, ponieważ rynek farmaceutyczny oferuje szeroką gamę preparatów wspierającą płodność zarówno u kobiet jak i u mężczyzn.
Suplementy diety wspierające kobieca płodność znajdziemy w takich preparatach jak:
Feminovit DHA,
Prenatal UNO,
Folian Naturell.
Witaminy i minerały wspomagające płodność u kobiet.
Podstawową witaminą którą należy przyjmować zarówno przed ciążą jak i w jej trakcie jest kwas foliowy, inaczej zwany witaminą B9. Odpowiedzialny jest przede wszystkim za ochronę płodu przed wadą cewy nerwowej (wady układu nerwowego i kręgosłupa). Suplementację należy rozpocząć 6 tygodni przed planowaną koncepcją w dawce dobowej wynoszącej 0,4 mg.
Następnym ważnym pierwiastkiem w suplementacji jest żelazo, którego niedobory przyczyniają się do anemii ciążowej. Zawroty głowy, senność, zmęczenie to główne skutki braku żelaza, stąd konieczność jego przyjmowania. suplementacja przed ciążą zalecana jest jeśli istnieje ryzyko niedoboru żelaza podczas ciąży w dawce dobowej wynoszącej 18mg.
Z kolei kwas DHA (kwas dokozaheksaenowy), należący do grupy kwasów omega-3, zalecany dla kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących, ponieważ pozytywnie wpływa na prawidłowy rozwój psychomotoryczny dziecka, prawidłowy rozwój siatkówki oka i ostrość widzenia. Ponadto obniża ryzyko przedwczesnego porodu.
Natomiast witamina D3 w dobowej dawce 2000 IU przyczynia się do właściwego funkcjonowania układu immunologicznego.
Magnez – wpływa na właściwe funkcjonowanie układu nerwowego oraz odpowiada za prawidłową gospodarkę mineralną kości. W zależności od wskazań dawka dobowa waha się od 200 mg do 1000 mg.
Jod – zmniejsza ryzyko powstawania nadczynności tarczycy u kobiet ciężarnych oraz powstania niedorozwoju umysłowego u dziecka. Dawka dobowa wynosi 200 mikrogramów.
Witaminy i minerały wspomagające płodności u mężczyzn.
Celem stosowania suplementacji, poniższych witamin i minerałów jest poprawa przede wszystkim jakości nasienia u mężczyzn poprzez zwiększenie liczby plemników, ich ruchliwości i rozwoju. W preparatach tych znajdują się między innymi takie witaminy i minerały jak:
- cynk- odpowiedzialny za prawidłowy poziom testosteronu we krwi oraz żywotność plemników.
- selen – poprawia jakość nasienia.
- witamina E (zwana witaminą płodności), wpływającą na prawidłowy przebieg spermatogenezy czyli procesu, w którym powstają i dojrzewają plemniki.
Z kolei koenzym Q10 i N-acetylo L-cysteina poprawiają parametry nasienia co przyczynia się do zwiększenia szans na zapłodnienie.
Chcąc posiadać dobrą formę, można sięgnąć do wyciągów roślinnych i ziołowych, zawierających w swoim składzie między innymi:
- buzdygandek naziemny (Pharmovit Buzdygandek naziemny), który pomaga utrzymać męskie narządy płciowe we właściwej kondycji,
- traganek błoniasty z kolei ma działanie antyoksydacyjne i zwiększa sprawność fizyczną organizmu.
Preparaty dedykowane mężczyznom z zaburzeniami płodności:
Fertimen,
ProsperM,
Proxeed Plus.
Dużym wsparciem, może okazać się stosowanie bezpiecznych lubrykantów (FertilSafe Plus), które nie tylko nawilżają ale również stwarzają odpowiednie środowisko do zapłodnienia o właściwym pH. Zadaniem produktu jest też wsparcie żywotności i ruchliwości plemników.
Wymienione witaminy i minerały mogą stanowić tylko podstawę do suplementacji, a o dokładnym doborze składników powinien decydować lekarz.
Wszystkie leki na płodność dostępne są wyłącznie z przepisu lekarza, stąd też jeśli zastosowane dotychczasowe naturalne metody wspierania płodności zawodzą należy skontaktować się ze specjalistą.
Leczenie niepłodności u mężczyzn.
W przypadku podejrzenia niepłodności, diagnostykę rozpoczyna się zarówno u kobiety jak i mężczyzny, aby postawić właściwą i dokładna diagnozę.
U mężczyzn pierwszym krokiem jest wykonanie rozszerzonego badania nasienia.
Zaburzenia hormonalne, mogą skutkować niewłaściwą ilością nasienia, dlatego skuteczne w leczeniu może okazać się podanie odpowiedniej dawki hormonów. Czasami konieczne są zabiegi chirurgiczne np. gdy problem dotyczy nasieniowodów – żylaki powróżka.
Leczenie niepłodności u kobiet.
Brak owulacji czy tez jej nieregularność leczona jest terapią hormonalną. Wykonanie zabiegów inwazyjnych może okazać się konieczne w sytuacjach kiedy u kobiety stwierdzono torbiele, mięśniaki jajników, niedrożność jajowodów, czy też endometriozę.
W przypadku wykrytych infekcji zarówno u kobiet jak i mężczyzn stosuje się terapię farmakologiczną.
Zdarza się iż powyższe metody nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, wówczas pozostaje procedura in vitro lub inseminacja.
Źródło:
- http://ptmrie.org.pl Diagnostyka i leczenie niepłodności – rekomendacje Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Embriologii (PTMRiE).
- https://www.ptgin.pl/ Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie stosowania witamin i mikroelementów u kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących.