Czym jest padaczka? ( epilepsja)
Według Światowej Organizacji Zdrowia pojęciem padaczki określa przewlekłe zaburzenia czynności mózgu o różnym źródle pochodzenia, cechujące się nawracającymi napadami. Przyczyny występowania padaczki są różnorodne; wrodzone, wśród których naukowcy wymieniają wady mózgu i czynniki genetyczne, jak i nabyte. W większości jednak przypadków są one nieznane.
Niekontrolowane wyładowania komórek nerwowych przybierają różne formy napadów. Mogą mieć postać drgawek bądź krótkotrwałych zaburzeń świadomości. Najczęściej są to napady ogniskowe oraz toniczno-kloniczne. Pierwsze objawiają się drgawkami, uczuciem drętwienia, zaburzeniami wzroku, słuchu, smaku i węchu. Drugie cechują się intensywniejszymi objawami takimi jak utrata przytomności i sztywnienie ciała, a następnie drgawki.
Kto choruje na padaczkę?
Epilepsja to jedna z najczęściej występujących chorób neurologicznych, która dotyczy ok. 1% populacji. W Polsce choruje na nią ok. 400 tys. osób. W 70 proc. przypadków pierwszy atak padaczki pojawia się przed 14. rokiem życia, a nierzadko ujawnia się już w pierwszym roku.
U dzieci napady mogą się pojawić od pierwszego dnia ich życia. Zwykle u noworodków i niemowląt padaczka jest dodatkowym objawem zespołu chorób. Ataki u dzieci są bardzo zróżnicowane. Mogą to być regularnie występujące napięcia, drgawki albo utrata świadomości. Dzieci w wieku 6-9 lat, najczęściej mają wyłączenie świadomości na około 10 sekund, czasami może temu towarzyszyć mruganie powiek albo ruchy głową. Rodzicom jest trudno je zidentyfikować, ponieważ jest to wiek, kiedy dzieci "zamyślają się". Wspólną cechą wszystkich ataków jest to, że są napadowe, trwają krótko i są powtarzalne.
Choroba może pojawić się w każdym wieku, dotychczas w 80 proc. wypadków, rozpoczynała się przed 20. rokiem życia. Obecnie tendencja się zmienia, epileptolodzy notują coraz częściej ataki u osób powyżej 60. roku życia.
Jak wygląda atak padaczki?
W przypadku wystąpienia u osoby chorującej na epilepsję ataku wraz z drgawkami może ona nagle stracić przytomność i upaść. Pojawia się naprężenie ciała naprzemiennie z wiotczeniem a kończyny uderzają z dużą siłą o podłoże. Poszkodowany sinieje a z ust wydobywa się spieniona ślina, czasem zabarwiona krwią. Napadom towarzyszy często bezwiedne oddanie moczu lub wypróżnienie. Chorego w ataku można odebrać za agresywnego, ponieważ możemy zostać przez niego uderzeni lub wyzwani. Niektóre osoby chorujące przed atakiem odczuwają tzw. aurę, są to np. halucynacje, zawroty głowy lub szumy w uszach.
Na początku dużego napadu padaczkowego chory może przez pewien czas, ok. 20-30 sekund nie oddychać, jest to normalne. Co ważne, większość napadów padaczkowych ustępuje w ciągu 2-3 minut. W sytuacji, gdy napad padaczkowy trwa dłużej niż 3-5 minut, albo po pierwszym napadzie następują kolejne, niezwłocznie należy wezwać pogotowie ratunkowe.
Co należy zrobić gdy jesteśmy świadkami napadu padaczkowego?
- Zachowaj spokój, nie panikuj! Atak trwa ok 2-3 minut.
- Zadbaj o bezpieczeństwo chorego np. przed upadkiem, co zminimalizuje powstanie ewentualnych urazów u poszkodowanego.
- Zabezpiecz głowę chorego lekko ją przytrzymując.
- Rozluźnij ubranie, rozepnij kołnierzyk koszuli, poluzuj pasek (co ułatwi oddychanie).
- Zostań przy chorym.
- Po napadzie chory zapada w regenerujący sen, z którego nie można go wybudzać ponieważ utrudniamy naturalne procesy regenerujące i naprawcze.
- Ułóż chorego na boku w tzw. pozycji bocznej bezpiecznej, która zapobiega zachłyśnięciu, sprawdź oddech i drożność dróg oddechowych.
- Wezwij POGOTOWIE RATUNKOWE!
Ważne! Jeśli napad się przedłuża lub napady powtarzają się w krótkim czasie, jest to niebiezpieczny dla zdrowia i życia stan padaczkowy bezwzględnie wymagający natychmiastowej pomocy lekarza.
Czego nie wolno robić w czasie trwania napadu padaczkowego?
- NIE WOLNO - wkładać nic twardego między zęby i do buzi co grozi uszkodzeniem zębów, jamy ustnej
- NIE WOLNO - otwierać na siłę zaciśniętych szczęk
- NIE WOLNO – przenosić chorego
- NIE WOLNO - przytrzymywać na siłę chorego i krępować ruchów aby zminimalizować drgawki
- NIE WOLNO - cucić, polewać wodą, szarpać
- NIE WOLNO - podawać wody, jedzenia
- NIE WOLNO - pozostawić chorego samego
- NIE WOLNO - budzić chorego po napadzie
- NIE WOLNO - podnosić głowy chorego
- NIE WOLNO – stosować sztucznego oddychania
Wsparcie i wyrozumiałość dla ludzi chorych na padaczkę
Z powodu niekontrolowanych napadów padaczki oraz braku zrozumienia ze strony otoczenia, wielu chorych jest zmuszonych zrezygnować z nauki, pracy, rodziny. Tymczasem dzięki nowoczesnej terapii, systematycznie przyjmowanym lekom, a w ciężkich przypadkach operacjom neurochirurgicznym chorzy na padaczkę mogą normalnie funkcjonować w codziennym życiu, uczyć się, pracować, spełniać zawodowo i osiągać sukcesy. Przykładami osób, którym się to udało, są m.in.: Ludwig van Beethoven, Napoleon Bonaparte, Elton John.
Wystarczy trochę dobrej woli, wsparcia i wyrozumiałości ze strony społeczeństwa. Aby móc osiągnąć taki stan akceptacji, tolerancji oraz pokonać lęk względem ludzi chorych na padaczkę potrzebna jest wiedza. Dlatego właśnie obchodzimy taki dzień, w którym edukujemy i uświadamiamy społeczeństwo na temat padaczki i naszych postaw z nią związanych.
W Polsce na rzecz chorych na padaczkę działają stowarzyszenia:
1. POLSKIE STOWARZTSZENIE LUDZI CIERPIACYCH NA PADACZKĘ
2. POLSKIE STOWARZYSZENIE NA RZECZ DZIECI CHORYCH NA PADACZKĘ
3. POLSKIE TOWARZYSTWO EPILEPTOLOGII
Pamiętajmy, aby nie bać się reagować. Nasza pomoc może ochronić zdrowie, a nawet życie chorego!
Źródła:
diabet.com.pl/14-luty-swiatowy-dzien-chorego-na-padaczke/
profilaktykawmalopolsce.pl/aktualnosci/1006-14-luty-swiatowy-dzien-epilepsji
pssekrakow.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1321:dzien-chorych-na-padaczke&catid=126&Itemid=237
https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/
https://www.gov.pl/web/psse-augustow/14-luty---dzien-chorych-na-padaczke