Kalendarz badań profilaktycznych
Wiek 20-30 lat
WSZYSCY
• Podstawowe badania profilaktyczne: morfologia, OB, stężenie glukozy we krwi oraz badanie ogólne moczu – raz do roku
• Pomiar ciśnienia tętniczego, kontrola wagi oraz ogólne badanie u lekarza internisty – raz do roku.
• Pomiar poziomu elektrolitów we krwi (potas, sód, magnez, fosfor, wapń) – raz na 3 lata (ewentualne niedobory w organizmie powodujące np. przemęczenie, drżenie mięśniowe, nadciśnienie)
• Lipidogram, czyli pomiar stężenia cholesterolu we krwi oraz jego frakcji HDL i LDL, a także trójglicerydów – raz na pięć lat.
• USG jamy brzusznej – co 3 do 5 lat • RTG klatki piersiowej – raz na pięć lat (w szczególności osoby palące)
• Jeśli masz wiele znamion, zgłoś się do dermatologa w celu ich kontroli
• Kontrola stomatologiczna – raz na pół roku.
KOBIETY
• Badanie ginekologiczne i cytologia – raz do roku, warto rozważyć USG przezpochwowe - co 2 lata
• Samobadanie piersi – raz w miesiącu, między 6 a 9 dniem cyklu. W przypadku obciążenia rodzinnego chorobami nowotworowymi – od dwudziestego roku życia, co pół roku USG sutków, a co rok mammografia. Raz do roku poproś lekarza o zbadanie palpacyjne Twoich piersi.
MĘŻCZYŹNI
• Samobadanie jąder / raz w miesiącu
• Badanie jąder przez lekarza pod kątem raka jądra – co 3 lata.
• Badanie proktologiczne / w przypadku mężczyzn będących w grupie ryzyka chorób prostaty
Wiek 30-40 lat
WSZYSCY
• Podstawowe badania profilaktyczne: morfologia, OB, stężenie glukozy we krwi oraz badanie ogólne moczu – raz do roku
• Pomiar poziomu elektrolitów we krwi (potas, sód, magnez, fosfor, wapń) – raz na 3 lata
• Lipidogram, czyli pomiar stężenia cholesterolu we krwi oraz jego frakcji HDL i LDL, a także trójglicerydów – raz na 5 lat. W przypadku chorób krążenia w rodzinie – raz do roku
• Pomiar ciśnienia tętniczego, kontrola wagi oraz ogólne badanie u lekarza internisty – raz do roku
• Badanie USG jamy brzusznej – co 3 do 5 lat • RTG klatki piersiowej – raz na pięć lat, w szczególności osoby palące
• Jeśli masz wiele znamion, zgłoś się do dermatologa w celu ich kontroli
• Kontrola dentystyczna, którą wykona doświadczony stomatolog Suchy Las – raz na pół roku
• Kontrola wzroku u okulisty i badanie dna oka – raz na pięć lat. W przypadku wady wzroku zgodnie z zaleceniami lekarza
KOBIETY
• Samobadanie piersi i badań ginekologicznych oraz cytologii - raz do roku
• USG piersi - raz do roku
• USG przezpochwowe narządów rodnych – jednorazowo.
MĘŻCZYŹNI
• Samobadanie jąder minimum co 6 m-cy
• Badanie jąder przez lekarza pod kątem raka jądra – co 3 lata.
• Badanie proktologiczne / w przypadku mężczyzn będących w grupie ryzyka chorób prostaty
Wiek 40-50 lat
WSZYSCY
• Podstawowe badania profilaktyczne (morfologia, OB, poziom glukozy we krwi i ogólne badanie moczu) • Pomiar ciśnienia tętniczego, kontrola wagi oraz ogólne badanie u lekarza internisty – raz do roku.
• Lipidogram (cholesterol, frakcje, trójglicerydy) – raz na dwa lata (jeśli osoba jest obarczona rodzinnie ryzykiem miażdżycy i chorób krążenia, ma nadwagę lub pali papierosy, to lipidogram trzeba robić co roku).
• Kontrola wzroku u okulisty i badanie dna oka oraz ciśnienia śródgałkowego – raz na dwa lata.
• EKG czyli elektrokardiogram – raz na trzy lata. • RTG klatki piersiowej raz na pięć lat (osoby palące papierosy RTG klatki piersiowej co roku).
• USG jamy brzusznej – co 3 do 5 lat
• Gastroskopia – raz na 5 lat.
• W ramach profilaktyki nowotworów jelita grubego warto również raz do roku wykonywać test na obecność krwi utajonej w kale
• Badanie densytometryczne /gęstości kości – raz w ciągu dziesięciolecia
• Badanie stomatologiczne i czyszczenie zębów z osadu – raz na pół roku
• Kontrolowanie stanu znamion i pieprzyków
KOBIETY
• Badanie ginekologiczne i cytologia – raz do roku
• USG przezpochwowe narządów rodnych – raz na 2 lata
• Samobadanie piersi – raz w miesiącu.
• USG piersi i mammografia – raz na dwa lata. • Badanie poziomu hormonów tarczycy – jednokrotnie
MĘŻCZYŹNI
• Kontrola prostaty za pomocą badania per rectum – raz do roku.
• Prześwietlenie płuc – co 2 lata (palacze według wskazań lekarza).
• Samobadanie jąder – raz w miesiącu.
Wiek 50 plus
WSZYSCY
• Podstawowe badania profilaktyczne / morfologia, OB, stężenie glukozy we krwi oraz ogólne badanie moczu, lipidogram – raz w roku.
• Pomiar ciśnienia tętniczego, kontrola wagi oraz ogólne badanie u lekarza internisty – raz do roku
• USG jamy brzusznej – raz do roku
• RTG klatki piersiowej raz na pięć lat / osoby palące papierosy RTG klatki piersiowej co roku – diagnostyka raka płuca
• Badanie densytometryczne /gęstości kości – raz na 10 lat
• Kolonoskopia raz na 5 lat
• Test na obecność krwi utajonej w kale - raz do roku
• Elektrokardiogram – raz do roku.
• Badanie okulistyczne (badanie dna oka, pomiar ciśnienia śródgałkowego) – raz w roku.
• Badanie stomatologiczne i czyszczenie zębów z osadu – raz na pół roku.
• Kontrolowanie stanu znamion i pieprzyków
KOBIETY
• Badanie ginekologiczne i cytologia oraz USG narządów rodnych – raz do roku.
• Mammografia – raz na dwa lata
• Samobadanie piersi – co miesiąc
• Oznaczenie poziomu hormonów płciowych we krwi – raz na kilka lat.
• Badanie poziomu hormonów tarczycy – co roku.
MĘŻCZYŹNI
• Wizyta u urologa, badanie prostaty per rectum raz na dwa lata
• Oznaczenie antygenu PSA – raz w roku.
• Badanie jąder przez lekarza – raz na 3 lata.
• Samobadanie jąder – raz w miesiącu
To, czy zachorujemy na raka zależy od naszych genów, wieku i trybu życia
Jednak wbrew rozpowszechnionej opinii, tylko niewielka część spośród chorób nowotworowych rozwija się w wyniku dziedziczenia określonych predyspozycji. Olbrzymia większość nowotworów jest efektem długotrwałego gromadzenia się uszkodzeń DNA. Te akumulujące się w ciągu całego życia drobne zmiany sprawiają, że w końcu komórki zaczynają się dzielić i rosnąć w nieograniczony sposób. Zdrowy tryb życia może redukować ilość tych uszkodzeń.
Naukowcy stale badają, które z elementów codziennych zachowań, w jaki sposób i do jakiego stopnia przyczyniają się do rozwoju choroby lub przed nią chronią. Stworzono kilkanaście kategorii czynników ryzyka. Wszystkie, poza jednym wyjątkiem - promieniowaniem jonizującym – można kontrolować, a co za tym idzie można zapobiegać wielu powszechnie występującym nowotworom, takim jak rak płuca, przełyku, okrężnicy, rak jamy ustnej i czerniak.
Źródła
https://www.zwrotnikraka.pl/category/antyrak-lifestyle/badania-profilaktyczne/
https://onkologia.org.pl/pl/profilaktyka-nowotworowa
https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/programy-profilaktyczne/
